Helder bier brouwen?

Iedere (beginnende) thuisbrouwer kent het wel: je krijgt (of koopt) een mooi starterspakket en na 4 weken mag je eindelijk het flesje openen om te proeven. Je schenkt je bier uit en... je eigen gebrouwen blond Bier is wat troebel en ziet helemaal niet zo helder uit als normaal bier of het bekende kabouterbier!

Laten we eerst even aangeven: Speciaalbier hoeft niet helder te zijn! Enkele speciaalbieren bij voorkeur helemaal niet (bijvoorbeeld Weizen en Hazy IPA's)  en qua smaak maakt het weinig uit.

Toch hebben wij een voorkeur voor zo helder mogelijk uitziend bier. Dit komt voornamelijk door de associatie van bier met het (veel heldere) pils.

Uiteraard zijn er methoden om helder bier te brouwen, dus bij deze enkele tips:

• Brouw je met mout? Maak gebruik van een brewbag!
  
  De Brew-in-a-Bag (BIAB)-methode zorgt ervoor dat al je mout wordt gemaischt in een zak ipv los in je pan. Dit betekent dat je niet je mout apart hoeft op te vangen in een zeef met een andere pan en dat je de bestaande pan kunt blijven gebruiken voor het koken van je wort.
  
  Na het maischen haal je de brew bag eruit (let op! zeer warm, gebruik wel handschoenen) en doe je brew bag met inhoud in een zeef op dezelfde pan. Vervolgens kun je het spoelwater over de brew bag heen laten lopen om de extra suikers eruit te halen terwijl je het wort al richting het kookpunt brengt.
  
  Nadeel van BIAB is dat het rendement met een brew bag minder is; ik vang dit op door iets meer spoelwater te gebruiken (minimaal 0.5L tot 1L extra) tov van het recept en door het resterende vocht uit de brew bag te drukken (let op! het is nog steeds enorm warm, dus gebruik handschoenen).
  
  De BIAB-methode zorgt er niet direct voor dat je bier helderder wordt, naar wel dat er minder of geen rotzooi in je (nog te koken) wort zit.
  
  Een Brewbag is goedkoop, herbruikbaar, zorgt voor minder rotzooi en is relatief makkelijk te kopen via Amazon, Temu, etc. Na gebruik spoel je hem schoon en gooi je hem in de was.
  
  
• Maak je gebruik van hop pallets of van verse hop?  Maak gebruik van hopzakjes (of een hop spider)!
  
  Hopzakjes of hop spider is niet meer dan een extra filter zodat het wort wel de hopsmaak krijgt, maar dat niet alles in je wort terecht komt. Ondanks dat verse hop wat minder rotzooi met zich meebrengt, is het gebruik van ene hopzakje (of hop spider) enorm aan te bevelen. Als alternatief kun je een (her)sluitbare theezeef gebruiken (houd er wel rekening mee dat je bij elke keer dat je hop tijdens het koken moet toevoegen, dat het verstandig is om dit te doen in een andere hersluitbare theezeef)
  
  Hopzakjes zijn erg goedkoop, maar vaak niet herbruikbaar. Een hersluitbare theezeef is goedkoop en wel herbruikbaar, maar kan onhandig zijn als je extra hop moet toevoegen. Een hop spider is duurder, herbruikbaar en heeft vaak een open bovenkant (ideaal als je meerdere hopsoorten moet toevoegen).
  
  Zelf heb ik een 300 Micron RVS hop spider, deze kun je vaak tussen de € 15,- en € 25,- kopen en houdt erg veel rotzooi tegen.
  
  
• Is het wort klaar met koken en ga je het afkoelen? Doe eerst een whirlpool!
  
  Zelfs met een hopzakje, hop spider of een sluitbare theezeef krijg je te maken met (kleine) deeltjes in je wort.
  
  Dus als je klaar bent het koken van je wort, maak simpelweg een draaikolk in je brouwpan met je (gedesinfecteerde) spatel; hierdoor zullen de deeltjes neerslaan op de bodem van je pan.
  
  
• Doe je het afgekoelde wort in een vergistingsemmer/vergistingsvat? Maak gebruik van een zeef!
  
  Zodra het wort is afgekoeld moet je dit (volgens de meeste handleidingen) direct laten kletteren in een vergistingsemmer/vergistingsvat. 
  
  Maar je kunt natuurlijk het kletteren via een (gedesinfecteerde!) fijne theezeef laten lopen om nog wat (extra) troep op te vangen.
  
  
• Is het vergisten klaar en heb je ruimte in een koelkast? Doe een cold crash!
  
  Een cold crash is in feite niet meer dan de vergistingsemmer/vergistingsvat - 2 tot 3 dagen voor het bottelen - te plaatsen in een koelkast. Alle rotzooi (gist, hop en-of eiwitten) in het jongbier zakt vervolgens naar beneden en je houdt dan helder jongbier over wat je vervolgens kunt bottelen.
  
  Belangrijk! Je moet het cold crashen pas doen als de vergisting helemaal is afgelopen (meestal na 2 weken) en houd er rekening mee dat je hierna ook gebruik moet maken van bottelgist.
  
  Waarom? Er is een behoorlijk kans dat door de cold crash het oorspronkelijke gist dood is gegaan. Door gebruik te maken van bottelgist kun je dit verhelpen en zal het eindproduct alsnog voorzien worden van koolzuur.
  
  Veel mensen adviseren om een cold crash te doen na het dryhoppen of als houtsnippers toe hebt gevoegd (wat je vaak enkele dagen of weken voor het bottelen in het vergistingsvat doet).
  
  Zelf doe ik  een cold crash eigenlijk nooit. Simpelweg omdat ik meestal geen ruimte heb in de koelkast en ook omdat de volgende tip ook goed werkt.
  
  
• Ga je bottelen? Hevel eerst je jongbier over en maak daarbij gebruik van een filter/zeef!
  
  Voor het bottelen kun je het beste eerst je jongbier overhovelen naar een ander (vergistings)vat (bijvoorkeur met kraant) via een zeef of filter.
  
  Dit kan natuurlijk door direct te filteren bij het overhevelen (via een sifon dat is voorzien van een filter) en-of dit te filteren bij overdracht naar het andere vat (via een theezeef of een trechter met zeef). Je zult zien dat je hiermee erg veel rotzooi achter laat en-of gaat opvangen; eindresultaat is dat het eindproduct een stuk helderder zal zijn.
  
  Bijkomend voordeel is je het nieuwe vat kunt gebruiken voor als je extra toevoegingen wilt doen voor het bottelen (bijvoorbeeld de suikeroplossing of wellicht wil je het infusen met likeur/sterke drank).
  
  Ik adviseer wel een vat met kraantje, dan kun je deze direct gebruiken met een afvulpijp voor het vullen van flessen.

Iets om rekening te houden bij het gebruik van een zeef en-of filter: hoe lager het aantal micron en-of hoe fijner de mesh, hoe meer rotzooi dat het zal tegenhouden. Nadeel is dus  ook dat het (op den duur) daardoor ook het wort/jongbier slechter door zal laten.

Gevolg is dat je een fijne(re) zeef/filter veel vaker moet vrijmaken van rotzooi zodat het weer door gaat lopen. Dit zijn wel de momenten waar de kans op infectie zal toenemen: dus eerst een gebruikte zeef en-of filter desinfecteren en pas daarna weer gebruiken.

Als laatste tip: zet je flesje gewoon enkele dagen in de koelkast, de boel zakt vervolgens naar beneden (net zoals bij een cold crash) en schenk daarna het flesje rustig uit.

Of doe net zoals mij: trek je niet zo zeer aan van hoe helder je speciaalbier is! Proef, ruik en geniet!